Vücudumuzun sağlık durumunu takip edebilmek ve ihtimal dahilindeki sağlık sorunlarını erkenden teşhis edebilmek için en ideal yöntem, düzenli aralıklarla check-up yaptırmaktır. Check-Up uygulamaları sağlık durumumuzla ilgili tatsız sürprizlerle karşılaşmamızı önlemektedir. Bu sayede gereken tıbbi müdahaleler geç kalınmadan yapılabilmektedir.
Kişinin genel sağlık durumu ile ilgili ayrıntılı bilgi sağlayan kapsamlı incelemelere check-up adı verilmektedir. Check-Up, halihazırda bilinen bir sağlık sorunu olmayan kişilere uygulanır. Temel amacı kişinin yatkın olduğu rahatsızlıkları henüz şikayetler oluşmadan tespit etmek ve önlem almaktır. Genetik veya fiziksel özelliklerinden ötürü herhangi bir hastalığa yatkınlığı olan kişiler için daha sık aralıklarla check-up kontrolleri tavsiye edilirken herhangi bir risk faktörü bulunmayan kişiler, daha uzun aralıklarla check-up yaptırabilirler.
Check-Up muayenelerinin ne sıklıkla yapılacağı kişinin yaş grubuna göre de değişebilmektedir. Kırk yaş ve üzeri bireylerin check-up programlarında standart göz muayenesi, kanser taraması veya kardiyolojik incelemeler gibi tetkikler de dahil edilmelidir. Herhangi bir şikayet olmasa dahi check-up rutinine bu tetkikler dahil edilerek yaşa bağlı oluşabilecek komplikasyonlara erkenden önlem alınmalıdır.
Check-Up taramaları kişilerin hormonal dönüşümler yaşadığı evrelerde sağlık durumunun bundan ne şekilde etkilendiğini keşfetmemizi sağlar. Herhangi bir dönüşümün yaşanmadığı standart evrelerde de vücudun fonksiyonlarının nasıl çalıştığını incelememizi, aksaklıkları ve riskleri tespit etmemizi sağlar.
1- Kadınlarda hormonal değişikliklere neden olan dönemlerde (hamilelik, menopoz vs.) meydana gelen potansiyel risklerin ve komplikasyonların saptanmasını sağlar.
2- Genetik olarak aktarılan ve kişi için risk teşkil eden kanser, diyabet ve koroner arter hastalığı gibi hastalıkların takibinin yapılmasını mümkün kılar.
3- Kolesterol değerlerinin ve kalp damar fonksiyonlarının kayıt altına alınmasını sağlar.
4- Solunum yolu, akciğer ve meme kanseri gibi belirli bir yaş grubunda daha sık gözlenen ciddi hastalıklara karşı erken teşhis avantajı sağlar.
Standart bir check-up uygulamasında gerçekleştirilen tetkikler şu şekildedir:
1- Organların ve fonksiyonlarının nasıl çalıştığını görmemizi sağlayan kan testi uygulamaları
2- Lipit düzeyi ölçümleri ve kolesterol testleri
3- Kan Sayım Testleri
4- Hepatit Testleri
5- Tiroit Testleri
6- Sedimantasyon
7- Ultrasonografi
8- Dışkıda Kan Kontrolü
9- Elektrokardiyografi
10- Akciğer Grafisi
11- Tam İdrar Analizleri
Bunun haricinde yukarıdaki en temel testler uygulandıktan sonra kişiden elde edilen sonuçlara göre doktor bazı ek tetkikler talep edebilir.
Yetişkin bir insan herhangi bir risk faktörü olmasa bile yılda en az bir defa check-up taramasından geçmelidir. Check-Up taramalarında memnun olduğunuz bir doktoru düzenli şekilde tercih ederseniz, hekiminizin önceki sonuçlarınızla yeni sonuçlarını kıyaslayarak süreci gözden geçirme şansı daha fazla olur. Eğer belirgin bir rahatsızlığı gelişim evresindeyseniz veya çeşitli hastalıklar için risk faktörleri taşıyorsanız check-up kontrollerinizin daha sık aralıklarla yapılması gerekir.
Yılda bir defa check-up taramasından geçen 20–40 yaş arası yetişkin kadınlar için uygulanan check-up paketinde idrar analizi, kan testleri, akciğer grafisinin yanı sıra jinekolojik muayene, meme muayenesi de yer alır. Bilhassa rahim ağzı kanseri ve meme kanseri gibi hastalıklar için risk grubunda yer alan kadınlarda kanserin ilerlemeden teşhis edilmesi için check-up taraması elzemdir. 40 yaş üzeri kadınlarda ise tüm bunlara ek olarak EKG, gaitada gizli kan testi ve mamografi de check-up paketine dahil edilmelidir.
Erkek bireyler için hazırlanan check-up taramalarında akciğer grafisi kan testleri, idrar analizi ve genel sağlık muayenesi yer alır. Ancak kırk yaş ve üzeri erkeklerde EKG, ürolojik muayene, gaitada gizli kan testi gibi tetkikler de check-up programına dahil edilir.